شاید بتوان اصفهان را زیباترین شهر ایران نامید. شهری لبالب از معماریهای بی نظیر ایرانی اسلامی که مثل یک موزه، آداب و رسوم و فرهنگ ایرانیان را برای مردم جهان به نمایش میگذارد. در بین این همه شکوهمندی و زیبایی اصفهان، کاخ چهلستون قرار دارد که بدون تردید یکی از زیباترین و تماشاییترین مکانهای دیدنی این شهر است. این کاخ فوق العاده زیبا نمونهای از کاخهای سلطنتی پادشاهی قدیم میباشد که در سال 1507 هجری قمری و در دوران فرمانروایی پادشاه عادل صفویان یعنی شاه عباس اول صفوی، ساخته شد. این کاخ با مساحتی نزدیک به 70000 مترمربع در خیابان استانداری اصفهان در میان چندین و چند دیوار واقع شده و حوضی پر آب همرا ه با رودی روان را در خود جای داده است و همچنین با نامهای دیگری مانند باغ موزهی چهلستون و یا باغ چهلستون نیز شناخته میشود. این بنا در ابتدا عمارتی کوچک در میان باغی با شکوه بود و بیشتر به یک اقامتگاه شباهت داشت.
بعدها ساختمان و بدنهی آن توسط شاه عباس دوم صفوی کاملتر شده به کوشکی درشان فرمانروایان صفوی تبدیل گردید به طوری که تغییرات بسیار زیادی روی عمارت اصلی انجام گرفت که از آنها میتوان به تالار 18 ستون، تالار آیینه، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی، حوض بزرگ مقابل تالار و کاشی کاری و آینه-کاری سقفها و دیوارها اشاره کرد. جالب است بدانید که تالارهای بسیار بزرگ کاخ، زمانی در دوران حکومت شاه عباس دوم صفوی، محل پذیرایی و برپایی مهمانی برای مراسمهای رسمی کشور بود. شاید یک سؤال اساسی در ذهن شما این باشد که چرا به این کاخ چهلستون می گویند و اساساً چهل ستون به چه معناست؟ برای فهمیدن معنای چهلستون باید به پژواک ستونهای بیست گانه در حوض موجود روبه روی کاخ توجه کرد. البته نباید از نقش عدد 40 در ادبیات فارسی غافل شد که نشانهی فراوانی و تعدد در هر چیزی است مانند چلچراغ یا یک کلاغ چهل کلاغ و موارد مشابه آن. در کاخ چهلستون نیز عدد 40 نشان دهنده کثرت زیاد ستونها در این کاخ میباشد.
از دیرباز تاکنون، منبت کاری و خاتم کاری از هنرهای اصیل ایران و اصفهان بوده و درها و پنجرههای این بنا نیز با مهارت شگفت انگیز اساتید ایرانی از منبت و خاتم ساخته شده است. معماری وصف نشدنی این کاخ توسط دانشمند مشهور شیخ بهایی صورت گرفته و موزونی و هماهنگی عجیب و خاصی میان قسمتهای داخلی و خارجی کاخ وجود دارد. به طوری که حتی تشخیص اینکه یکی از آنها از کجا شروع شده و به کجا خاتمه مییابد هم آسان نیست.
اساساً کاخ چهلستون را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد: قسمت اول کاخ، تالار آیینه نام دارد که بر روی دو ستون محکم واقع شده و آیینهکاریهای بسیار بزرگ و ظریف و خارج از تصور، آن را از دیگر قسمتهای کاخ متمایز ساخته است. قسمت دوم کاخ هم یک تالار بزرگ قرار گرفته بر 18 ستون چوبی میباشد و 4 ستون میانی از این 18 ستون بر روی 4 شیر سنگی واقع شدهاند که از داخل این شیرها آب فوران میکند و به حوض زیبای مرمری تالار ریخته میشود.
باغ چهلستون مشابه اکثر باغهای ایرانی، شکلی محصور مانند دارد و از غرب به میدان نقش جهان، از شرق به خیابان چهارباغ پایین و از جنوب به خیابان سپه اتصال مییابد. شیخ بهایی معمار برجسته باغ و کاخ چهلستون، این باغ بهشت مانند را در جهت شرقی-غربی و در ابعاد 225 در 275 متر طراحی کرده است. استخر مرکزی، کوشک مقابل کاخ، کاخ چهلستون و شیرهای سنگی چهار گوشه حوض مرکزی که قبلتر نیز به آن اشاره شد، تعدادی از زیباترین و تماشاییترین قسمتهای باغ میباشند.
در گذشته تالار اصلی و مرکزی کاخ چهلستون، محلی یرای پذیرایی از مهمانان و سفرای کشورهای خارجی بود. نقاشیهای گوناگونی روی دیوارهای این کاخ کشیده شده است که این نقاشیها وقایع و رخدادهای دورههای مختلف را برای عموم به عرصه میگذارد. این نقاشیهای فوق العاده زیبا که به سبک مینیاتور ایرانی کشیده شده اکثراً حاصل کار هنرمند زبردست دوران صفوی، رضا عباسی میباشد و وقایع مختلف تاریخی در دوران صفویه و حتی افشاریه را به نمایش میگذارد. تعدادی از وقایعی که تصویرشان بر روی دیوارهای کاخ چهلستون کشیده، عبارتند از: مجلس مهمانی شاه عباس از فرمانروای ترکمنستان، جنگ چالدران بین شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم خان عثمانی، نبرد شاه اسماعیل با شبیک خان ازبک، نبرد کرنال میان نادرشاه و محمد شاه گورکانی و …
البته باید به این نکته هم دقت داشت که تصاویر جنگ کرنال و چالدران مربوط به بعد از دوران صفویان می-باشد و نقاشیهای آن در عصر قاجاریه ترسیم شده است. علاوه بر این، اشیا، طومارها، کتب و دست نوشته-های قدیمی اصفهان نیز در این کاخ نگهداری میشوند و فضایی موزه مانند به این کاخ داده است. به همین دلیل بعد از کاخ موزهی گلستان از مجموعهی چهلستون به عنوان قدیمیترین کاخ موزهی ایران یاد میشود.
زمزمههای اولیهی تبدیل کاخ چهلستون به موزه ابتدا در سال 1316 شنیده شد. هدف از اجرای این پروسه را جمع آوری و نگهداری از آثار و اشیای تاریخی، فرهنگی و هنری، مهیا کردن ملزومات پژوهشی و تحقیقی دربارهی آنها و آشنایی مردم جهان با فرهنگ و هنر اسلامی بیان میکردند. سرانجام در سال 1327 هجری خورشیدی این موزه در مراسمی با حضور تعدادی از مقمات کشوری، اساتید و هنرمندان علاقه مند به فرهنگ و هنر افتتاح گردید و نام تمام کسانی که در آیین افتتاحیه حضور داشتند، در لوح یادبودی نوشته شد. بعدها در سال 1343 هجری خورشیدی اشیای داخل کاخ چهلستون را برای مدتی با هدف بازسازی اساسی کاخ به تالار اشراف انتقال دادند و نزدیک به 5 سال از این تالار به عنوان موزهی کاخ استفاده میشد.
در پایان این دورهی پنج ساله، تمام آثار تاریخی و اشیای فرهنگی موجود در موزه گردآوردی و به انبارهای مختلف برده شد تا نگهداریهای لازم از این آثار گرانبها، در آنجا صورت بپذیرد. البته این موضوع تنها تا زمان انقلاب اسلامی و ادغام دو ادارهی جهانگردی و فرهنگ و هنر سابق و شکل گیری ادارهی ارشاد اسلامی ادامه داشت. پس از این زمان، موزه چهلستون با انتقال اموال موجود در انبار به تالارهای کاخ، مجدداً احیا شد. تا سال 1367 و تشکیل سازمان میراث فرهنگی، این کاخ با حفظ کاربری خود، تغییرنام نیز نداده بود و مردم آن را با عنوان کاخ چهلستون میشناختند اماپس از سال 67 سازمان میراث فرهنگی تصمیم گرفت تا این بنا را با نام کاخ موزهی چهلستون در فهرست موزههای ایران ثبت کند. از میان اشیا و آثار تاریخی متعددی که در این کاخ موزه نگهداری میشود میتوان به نسخ خطی مربوط به قرن چهارم هجری قمری، ظروف کاربردی و تزیینی (مانند آبگینه و سفالینههای قرنها چهارم تا یازدهم هجری قمری)، نگارگری و ظروف چینی سفید و آبی که به دستور شاه عباس درست شده بود، اشاره کرد. همچنین قالیچههایی با طرح محرابی متعلق به قرن یازدهم هجری قمری و درهای چوبی خاتم و منبت کاری شده مربوط به زمان صفویه از دیگر آثار هنری موجود در این موزه میباشند.
آدرس چهل ستون اصفهان: اصفهان٬ میدان امام حسین٬ خیابان استانداری
زمان بازدید: ۹ الی ۱۷:۳۰
تعطیلات سالانه: ايام سوگواري
بلیط ورودی: 3000 تومان
بلیط اتباع خارجی: 20000 تومان
سازمان ثبت رسمی میراث فرهنگی جهان (یونسکو) کاخ زیبای چهلستون را در سال 2011 میلادی به ثبت جهانی رساند و این عمارت تماشایی هرساله میزبان تعداد زیادی از گردشگران فارسی زبان و توریستهای خارجی است. جهانگردان زیادی از کاخ چهلستون نیز مانند دیگر آثار تاریخی ایران به نیکی یاد کردند. در ادامه به بیان نقل قولهای برخی جهانگردان و همچنین اهل قلم در مورد این عمارت زیبا میپردازیم:
اوژن فلاندن و پاسکال کوست
پاسکال کوست معمار و باستان شناس فرانسوی به همراه اوژن فلاندن که جهانگرد و نقاش بود، در دوران محمد شاه قاجار به ایران سفر کردند. اوژن فلاندن در سفرنامهی خود پس از تماشای کاخ چهلستون نوشته است: «خیلی خوشحالم که این عمارت را با وجود جنگها و اغتشاشها بدون ایراد و خرابی یافتم.» این جملهی فلاندن حاکی از ان است که این عمارت تا 200 سال پس از ساخت نیز سالم ماند. کوست نیز در سفرنامهی خود در مورد سنگ یشمی تخت پادشاه که بر پشت شیرها و سنگهای قیمتی (که البته مدتها بعد در اثر حملهی محمود افغان به دست او افتاد) قرار داشت، سخن گفته است.
ولی قلی بیگ شاملو
ولی قلی بیگ نویسندهی کتاب قصص الخاقانی، اینطور مینویسد که در روز دوشنبه دوم ربیع الاول سال 1056 هجری قمری عمارت دیوانخانه قصر چهلستون در باغ دلگشای جهان نما به اتمام رسید. در روز افتتاحیهی این عمارت، حاکم بخارا که نامش قوش بیکی ایلچی عبدالعزیزخان بود، به خدمت شاه عباس دوم حاضر شد و پیشکش خود را تقدیم کرد. همچنین فرستادگان روسیه نیز هدایای خود را تقدیم داشتند و سفیر هندوستان، جان نثار خان نیز مجوز سفر به هندوستان را از شاه دریافت کرد.
میرزا علیخان نایینی، روزنامه نگار دوران ناصرالدین شاه قاجار
این روزنامه نگار معروف، چهلستون را قصری بی مانند وصف کرده و نقاشیها، آینه کاریها و طلاکاریهای را مورد ستایش قرار داده است.
ژان شاردن، جهانگرد مشهور فرانسوی
ژان شاردن سیاح و جهانگرد نامی فرانسوی در حکومت شاه عباس دوم و شاه سلیمان صفوی به اصفهان سفر کرد. او پس از بازدید از کاخ چهلستون ضمن قصر خواندن آن، از راهروهای مخصوص این کاخ نیز یاد کرده است که تنها پادشاه حق عبور از ان را داشت. او چهلستون را عمارتی کلاه فرنگی وصف میکند که در ارتفاع یک و نیم متری از سطح باغ بنا شده بود. جالب است بدانید که این جهانگرد در سفرنامهی خود از سقف موزاییکی و 18 ستون کاخ نیز یاد کرده و ارتفاع هریک از ستونها را حدوداً 4/9 متر میخواند و معتقد بود که انگار این ستونها با لباسی از طلا پوشانده شده بودند. او همچنین اشاراتی به نقاشیهای مینیاتوری داخل تالار داشته و تزیینات منحصر به فرد عمارت چهلستون را نیز ستوده است.
اگر به شهر نصف جهان سفر میکنید در کنار تماشای دیگر آثار تاریخی و هنرمندانهی این شهر، حتماً بازدید از کاخ زیبای چهلستون را در برنامهی سفر خود قرار دهید. قدم زدن در باغ این بنا بسیار دلنشین و آرامش بخش بوده و تماشای معماری، نقاشیها و آثار مجذوب کنندهی داخل کاخ تحسین هر گردشگری را به دنبال دارد. راحتترین راه برای تماشای این کاخ سلطنتی این است که با هر وسیلهی نقلیهای اعم از شخصی یا عمومی خود را به میدان زیبای نقش جهان برسانید و از آنجا پیاده به سمت باغ بروید. این باغ همه روزه از ساعت 9 صبح تا 6:30 بعد از ظهر میزبان بازدیدکنندگان است و قیمت بلیط کاخ چهلستون (هزینهی بازدید) نیز برای گردشگران داخلی به ازای هر نفر 3000 تومان و برای گردشگران خارجی به ازای هر نفر 20000 تومان میباشد.
سوال پایانی: چرا کاخ چهلستون بیست ستون دارد ؟
این سوال را عزیزان بسیاری از ما پرسیده اند که چرا کاخ چهلستون بیست ستون دارد. در پاسخ بایستی خاطرنشان کنیم که بسياری از محققين وجه تمایز کاخ بیست ستون را انعکاس بيست ستون ایوان اصلی در استخر زيبا و بزرگ عمارت میدانند. از این مطلب نیز نباید گذشت که نقش عدد ۴۰ در فرهنگ و ادب فارسی نيز شايد دليل ديگری بر نامگذاری این عمارت به چهلستون میباشد چرا که عدد 40 نشانه تعدد و کثرت در زبان ادب و هنر پارسی است. (که در بالا به آن اشاره شد.)
تهران سوئیت » مرجع اجاره آپارتمان مبله در تهران – اجاره ویلا در شمال – اجاره سوئیت در کیش
خیلی عکس های باکیفیت و زیبایی بود.امیدوارم بتونیم از این میراث ها به خوبی نگهداری کنیم.
کاخ چهلستون اصفهان یکی از زیباترین و دیدنی ترین جاهای ایران هست که پیشنهاد می کنم حتما بهش سفر کنید. انصافا خیلی قشنگ هست خیلی خیلی خیلی
خیلی جای زیبا و خوبی هست کاخ چهلستون اصفهان
واقعا به نظر من یکی از بی نظیرترین جاهای ایرانه
چهلستون ابهت خاصی داره
اینم اضافه کنم که عکسایی که اونجا گرفته میشن هم واقعا حالت مدلینگ دارن نمیدونم چرا محیطش اینقدر خوش عکسه 🙂
اره چهلستون واقعا زیبا است
دوست دارم یه روز برم اونجا از صبح بخوابم تا شب و از شنیدن صدای محیط لذت ببرم حیف که نمیزارن خخخ
فوق العادست اونجا
ممنون از سایت و عکسای قشنگتون
موفق باشید